American Gangster

Sindri Gretarsson 31. október 2007 ***/****

Ridley Scott er greinilega farinn í einhverskonar kast að gera eins margar kvikmyndir og hann getur þar sem maðurinn er sjötíu ára gamall og á ekki það mörg góð ár eftir. Seinast var það Kingdom of Heaven sem feilaði í kvikmyndahúsum en kom aftur sterkt inn sem director's cut á DVD, núna á næstunni má búast við þremur kvikmyndum í viðbót áður en þessum áratugi er lokið sem gerir heildartöluna ellefu leikstýrðar kvikmyndir á einum áratugi. Þá tel ég aðeins þau verkefni sem Ridley Scott er að leikstýra og ekki þau sem hann framleiðir einnig, áður fyrr voru það tvö til þrjú ár á milli myndanna hans en núna leikstýrir hann nánast eina kvikmynd á ári. American Gangster hinsvegar, er sú allra nýjasta þessa stundina og er kvikmynd sem mig hefur langað að sjá alveg síðan ég frétti frá henni fyrst. Ég hef mikla aðdáðun af Ridley Scott en maðurinn er auðvitað mistækur og nær ekki að gefa frá sér meistarastykki hvert einasta skipti, en ég var alls ekki fyrir neinum vonbrigðum með American Gangster. Myndin hefur skemmtilega sögu sem má líkja við Scorsese myndir eins og Goodfellas og Casino þar sem fjallað er um ólögleg atferli aðalsögupersónunnar. Denzel Washington leikur þá aðalpersónu sem heitir Frank Lucas sem var einu sinni heróin konungurinn í Harlem kringum 1970, en það sem American Gangster gerir öðruvísi en Scorsese myndirnar er að fjalla um lögguna sem er að reyna fella glæpasamtökin hans og heitir sá maður Richie Roberts og er leikinn af honum Russell Crowe. Kannski er best að minnast á að myndin er byggð á sönnum atburðum, hve sönn hún er í raun og veru veit ég ekki þar sem ég veit persónulega voða lítið um þessa atburði sem eru í myndinni. Eins og undantekningarlaust allar Ridley Scott myndir þá er American Gangster virkilega vel gerð og flott, myndatakan, klippingin, umhverfið, hljóðið og allt þannig tengt er ekki hægt að kvarta um. Ég er þó frekar spældur út í meðferðina á söguefninu því það hefur svo mikið uppá að bjóða og mér fannst það ekki vera nógu vel nýtt. Ég myndi segja að helsti gallinn við myndina sé skortur á spennu, þetta er löng mynd þar sem margt gerist á löngu tímabili með mörgum persónum sem skipta máli. Washington og Crowe voru í góðum málum yfir alla myndina en nánast hver einasta aukapersóna var innihaldslaus og/eða dæmigerð, mér var persónulega nánast alveg sama um allar persónur í myndinni sem er frekar slæmt fyrir svona gerð af kvikmynd. Þetta er galli sem hefði auðveldlega geta drepið myndina, en þetta er einnig persónubundið og þetta er aðeins mín persónulega skoðun gagnvart þessu. Svo af hverju er ég að gefa myndinni þrjár stjörnur? Því ég hafði vel gaman af myndinni, þó að hún sýndi ekkert nýtt þá fjallar um merkilegt tímabil og um merkilega atburði sem ég sjálfur vissi alls ekki nóg um. American Gangster þó hún sé svipuð þeim, er hún ekki nálægt því að geta keppt við meistarastykki eins og Goodfellas eða Casino, en hún er góð mynd þrátt fyrir það og stendur fyrir sínu.


Sindri Gretarsson.

Miller's Crossing

Sindri Gretarsson 24. október 2007 ****/****

Mér sýnist að Miller's Crossing vera gleymd mynd, ég efa það að margir á mínum aldri hafi séð þessa mynd eða hvað þá heyrt um að hún sé til. Sem er auðvitað alger skömm því Miller's Crossing er að mínu mati ein af fáum myndum sem ég myndi kalla meistaraverk af hæstu gæðum. Ég lít hátt upp til Coen bræðranna og fíla nánast allar myndirnar þeirra undantekningalaust, sumar meira en aðrar en Miller's Crossing er að mínu mati gimsteinninn á kórónu þeirra. Af hverju tel ég myndina vera meistaraverk? Ég skal reyna kryfja þá spurningu eins vel og ég get og ég skal svara henni eins vel og ég get í þessari umfjöllun. Miller's Crossing gerist á banntímabili áfengis einhverntíman milli áranna 1920 og 1930 í Norð-Austur Bandaríkjunum þar sem írski mafíuleiðtoginn Leo O' Bannon (Albert Finney) ræður völdum. Völdum hans eru þó ógnað af öðrum rísandi mafíuleiðtoga, Johnny Caspar (Jon Polito) og þrátt fyrir að ráðamaður O'Bannon hann Tom Reagan (Gabriel Byrne) ræðst sterklega gegn því þá ákveður O'Bannon að fara í stríð við rísandi mafíuleiðtogann Johnny Caspar.







Þetta er grunnsöguþráðurinn, eða reyndar öll byrjunarsena myndarinnar, eftir þetta þá heldur sagan áfram að breytast nokkuð reglulega en allt byggt á þessum grunni. Handritið er ekkert nema frábært, Coen bræðurnir eru einnig meistarar í handritum, hver einasta persóna er fullkomnuð og línurnar eru sniðugar og grípandi. Þeir ná að skapa persónur sem eru ekki aðeins virkilega svalar heldur einnig djúpar og skiljanlegar án þess að láta það líta kjánalega út. Tom Reagen aðalpersónan leikin af honum Gabriel Byrne er frekar köld persóna á yfirborði og hegðar sér mjög einhliða gegnum alla myndina en þeir ná samt að gera persónu hans ekki aðeins merkilega heldur mjög "likeable". Framleiðslugæðin eru hágæða og myndatakan frá honum Barry Sonnenfield er mjög lágstemmd en samt passar ótrúlega vel við myndina. Myndin er ágætlega gömul en eldist furðulega vel þrátt fyrir gamaldags stílinn sinn, það er einnig annað við myndina, hún er verulega stílhrein að nánast öllu leiti. Myndatakan, klippingin, tónlistin og jafnvel leikurinn gerir þessa mynd að heild sinni mjög hreina og hún flýtur mjög mjúklega gegnum lengdina sína.







En hvað gerir Miller's Crossing svona sérstaklega heillandi? Það er reyndar góð spurning sem ég velt fyrir mér, ég myndi segja að það sé samblandan af nánast öllu í myndinni. Það er ekki einn einasti hlutur við myndina sem angraði mig, ekki ein sena sem fékk mig til þess að efa tilgang hennar, ekki ein persóna sem átti ekki heima í myndinni. Þetta er mjög sjaldgæft því yfirleitt, sama hve góð myndin er þá eru einhver lítil smáatriði sem angra mann en í Miller's Crossing þá finn ég þau bara alls ekki. Ég er ekki að segja að Miller's Crossing sé Hin Fullkomna Kvikmynd, en ég er að segja það að hún virkaði alveg fullkomlega á mig. Ég hef ekkert bágt með að gefa myndinni fullt hús, hún á það auðveldlega skilið og ég hvet hvern sem hefur ekki séð myndina til þess að gera það sem allra fyrst. Ég tel Miller's Crossing vera ein af bestu myndum allra tíma og hún er í harðri baráttu við Goodfellas um bestu mynd ársins 1990 því ég get einfaldlega ekki valið hvor þeirra sé betri. Ef þessi umfjöllun mun fá eina manneskju til þess að sjá myndina í fyrsta skiptið þá hef ég gert mitt verk og þá er ég mjög sáttur.







"What's the rumpus?"

Sindri Gretarsson.

"Ha! Crom laughs at your Four Winds!"

Sumar kvikmyndir þurfa tíma til þess að sökkva inn í mann, þær bestu þarf maður að horfa á oftar en einu sinni til þess að kunna meta almennilega. Fyrir þá sem kannast ekki við Conan: The Barbarian þá er hún Schwarzenegger mynd sem var gefin út árið 1982 og var leikstýrð af honum John Milius sem hefur hingað til ekki gert neitt af viti síðan Conan nema að skapa Rome þættina. Ég sá Conan: The Barbarian fyrst þegar ég var korn ungur, ég var líklega fimm ára eða jafnvel yngri, enda er Conan ein fyrsta kvikmynda-minningin mín sem ég man eftir. Þessi mynd er nostalgía í öfgarnar, og einhvern veginn eftir að hafa ekki séð hana árum saman þá horfði ég á hana aftur en gat samt raulað hvert einasta stef meðan á myndinni stóð. Soundtrackið í Conan: The Barbarian er einnig eitt það svakalegasta sem til er í kvikmyndaheiminum og það festist í undantekningalaust, öllum sem sjá myndina.



Það er margt við Conan sem hægt er að gagnrýna, það er hægt að gagnrýna leikarana, það er hægt að gagnrýna mörg smáatriði sem eru miðað við nútímakvikmyndir soldið gruggug. En þrátt fyrir þessi smáatriði, þá sigrar heildin þau auðveldlega. Mér fannst Schwarzenegger passa fullkomlega sem Conan, hann ER Conan og enginn annar getur gert hann betur. Conan hefur mjög Wagnerískt "feel" yfir sig, fyrir þá sem vita ekki hver Richard Wagner var þá var hann tónlistasmiður á nítjándu öld sem samdi meðal annars Niflungahringinn. Myndin er mjög mikið eins og ópera, það er tónlistin eftir Basil Poledouris (R.I.P) sem gerir myndina líklega fimmfalt betri en hún hefði verið án hennar. Conan er nánast eina kvikmynd sem ég veit um sem lifir svo ótrúlega mikið á tónlistinni sinni, án hennar hefði myndin ekki verið eins góð. Það er einnig eitthvað svo nasistalegt við Conan, boðskapurinn og félagsgagnrýnin eru svo rosalega hægrisinnuð og harkaleg að maður verður að njóta þess. Conan er um styrk og stál og viljann til þess að nota það, sönn kvikmynd alveg inn í beinmerginn.



Myndatakan er einnig stórkostleg, sérstaklega miðað við mynd á þessum aldri. Þetta er að mínu mati fyrsta ævintýramyndin sem er ennþá glæsileg í útliti, jafnvel miðað við framleiðslugæði nútímakvikmynda. Það er einnig merkilegt hve vel öll myndin flýtur sem heilsteypt saga, handritið er ekki meistarastykki en það er virkilega einstakt og hvernig leikararnir höndla orðin sín er einnig mjög sérstakt. Enn og aftur þá er það tónlistinni að þakka hve vel myndin flýtur áfram, það eru helling af "iconic" senum í Conan og hvernig þessi Basil Poledouris gerði þetta mun ég aldrei vita. Þeir sem hafa áhuga á kvikmyndatónlist eða jafnvel ekki, reddið ykkur extended soundtrackinu og hlustið á það. Það er ekki hægt að neita því, það er ótrúlegt, mjög líklega besta kvikmyndatónlist sem hefur nokkurn tíman verið samin. Það sigrar Star Wars og Lord of the Rings auðveldlega að mínu mati.



Eftir fimmtán ár af reglulegi áhorfi af Conan: The Barbarian þá hef ég komist að þeirri niðurstöðu að hér á ferð er meistaraverk. Það er til framhald af henni sem kallast Conan: The Destroyer sem er ömurlegur skítur frá andskotanum, gerið ykkur sjálfum greiða og horfið aldrei á hana. Upprunalega átti Conan að vera þríleikur en stúdíóið slátraði framhaldinu, réð einhverja hálvita leikstjóra og tóku allt ofbeldið úr Conan, og nánast allt sem gerði fyrstu myndina góða. Ekki rugla saman Conan: The Barbarian við framhaldið, munurinn á þessum myndum er svakalega mikill. Ég hef þegar skrifað um Conan: The Barbarian, en ég gerði mér seinna grein fyrir því að ég var ekki að gefa henni nógu mikið kredit. Eftir endurtekin áhorf og meiri innsýn inn í þessa mynd nýlega þrátt fyrir þessi fimmtán ár af áhorfi, þá verð ég að gera mína skyldu sem kvikmyndafrík og hæpa þessa mynd fyrir alla þá sem ekki hafa séð hana...





Hérna er kemur fyrsta lína Schwarzeneggers í Conan, 22 mínútur inn í myndina...

Mongol General: Hao! Dai ye! We won again! This is good, but what is best in life?
Mongol: The open steppe, fleet horse, falcons at your wrist, and the wind in your hair.
Mongol General: Wrong! Conan! What is best in life?
CONAN: To crush your enemies, see them driven before you, and to hear the lamentation of the women.





Síðan er þetta bara geðveikt...

CONAN: Crom, I have never prayed to you before. I have no tongue for it. No one, not even you, will remember if we were good men or bad. Why we fought, or why we died. All that matters is that two stood against many. That's what's important! Valor pleases you, Crom... so grant me one request. Grant me revenge! And if you do not listen, then to HELL with you!





Sindri The Criticarian!

Vá, þetta nafn sökkar svo illilega mikið :)