Það sem þú (ef þú ert ný/nýr/nýtt þegar það kemur að kaldhæðni) þarft að læra er að fyrst og fremst að taka nákvæmlega engu alvarlega. Hér er dæmi um kaldhæðni gegnum MSN.
KALDHÆÐIN MANNESKJA: Ég hef lengi langað til þess að segja þér þetta, ég hef verið ástfanginn af þér í þrjú ár án þess að þora að segja þér það, mig dreymir um líkama þinn og þegar ég vakna er ég sveittur að innan og utan. Ég elska þig, þig og engan annan.
Hér hefur fórnalambið val til þess að velja úr, fórnalamb sem skilur ekki hvað er á seyði myndi segja.
FÓRNALAMBIÐ: WHAT!? Ojjjjjjj... (BLOKK).
Fórnalamb sem skilur hvað er á seyði myndi segja.
FÓRNALAMB: Ég elska mömmu þína, Mmmmmm...
Auðvitað eru til margvísleg svör en hér sést greinilegur munur á einstaklingum.
Kaldhæðnin var sköpuð af guðunum, hún er heilög og rétt að öllu leiti, ormar allstaðar eiga að hylla hana og stunda reglulega. Þið sem skiljið hana ekki ættuð að kasta ykkur sjálf á beitt húsgögn með hnakkan fremst, það er minn vilji og vilji guðanna og þeirra vilji er vilji allra, jafnvel yrra sem skilja ekki hina heilögu kaldhæðni.
Nú af engri ástæðu ætla ég að setja á síðuna ritgerð mína um Saladin, er ég ekki fyndinn?
SALADIN - Selahaddin Eyyübi - Salah ad-Din Yusuf Ibn Ayyub
Saladin heitir á kúrdísku Selahaddin Eyyubi og á arabísku kallast hann Salah ad-Din sem þýðir "Réttlæti trúarinnar". Saladin er nú þekktur sem söguleg ímynd á borð við Alexander Mikla, Hannibal Barca og Napóleon aðeins Saladin er ekki eins þekktur í nútímasamfélagi hins vestræna manns, mögulega því Saladin var múslimi og vestrænir menn þykja mjög fáfróðir um Miðausturlöndin. Saladin átti sín lykilhlutverk í krossferðunum á tólftu öld og hans endanlegi sigur á Jerúsalem árið 1187 festi nafn hans á sögubækurnar og með því varð hann að goðsögn um alla Evrópu á miðöldum. Það voru ekki múslimar eða Kúrdar sem geymdu minningar hans gegnum aldirnar heldur voru það Evrópumenn sem geymdu nafn hans því hann var þekktur meðal kristna manna sem réttlætur og virðingamikill höfðingi meðal múslima, frekar óvenjulegt að kristnir menn skulu hylla múslima svona mikið og þá meira en eigin landsmenn Saladins. En hverskonar maður var Saladin? Hvað gerði hann svona stórkostlegan? Eina leiðin til þess að finna svar við þessu er að rekja sögu hans og sjá hvað hann gerði á sínum tíma.
Hann fæddist í Tikrit hjá ánni Tígris annaðhvort árið 1137 eða 1138, (það er ekki víst hvort ár það var) hann var sendur ungur að aldri til Damaskus til þess að klára nám sitt og þar bjó hann í heilan áratug. Eftir að hann kláraði hernám sitt þá kom fljótlega fyrsta erfiða verk hans, að verja Egyptaland frá Latneska konungsdæmi Jerúsalems undir stjórn Almarics fyrsta. Þar sem stjórnvöld í Egyptalandi voru sífellt að breytast þá bjóst enginn við að Saladin myndi endast lengi, sérstaklega þar sem hann hafði enga stjórn á Egypska her sjítanna. Það var ekki fyrr en árið 1171 þegar kalífinn deyr að Saladin verður stjórnandi Egyptalands, hann bætti efnahaginn, endurskipulagði herinn og að lokum fór að einbeita sér á krossferðamönnum. Saladin verður að lokum soldáni Egyptalands árið 1174 þegar Nur ad-Din deyr og meðfylgjandi þá stækkaði veldi hans og súnnismi kom aftur til Egyptalands.
Þar sem Jerúsalem er undir stjórn kristna manna, þá er helsta markmið hans og flestra herkænskra múslima að taka aftur yfir borgina helgu. Meðan Nur ad-Din var á lífi þá hafði Saladin tvisvar þurft að flýja frá innrás sinni á Jerúsalem, strax eftir dauða Nur ad-Dins þá tekur Saladin her sinn til Damaskus og þar setti hann upp aðstöðu fyrir sjálfan sig. Venjulega þá sigraði Saladin allar krossferðaorrustur með einni undantekningu, Orrustan við Montisgard árið 1177, þá var hann sigraður af hinum unga arftaka Amalrics, Baldwin IV og Reynald de Chatillon. Eftir það var friður milli Saladins og Jerúsalem árið 1178 og þá gat Saladin endurbyggt her sinn að nýju og árið 1179 þá sigraði hann orrustu á móti krossferðamönnum við Jakobs Ford en þrátt fyrir það þá hættu krossferðamennirnir aldrei að ögra Saladin, sérstaklega Reynald de Chatillon. Hann var talinn alger skíthæll á sínum tíma, best væri að útskýra vinsæli hans í einni atburðarrás sem gerðist fyrir orrustuna við Montisgard. Árið 1160 var Reynald tekinn fastur af múslimum þegar hann var að nýðast á Sýrlensku og Armensku bóndafólki og hann var geymdur í Aleppo í 17 ár og enginn vildi borga fyrir lausn hans. Það var ekki fyrr en 1176 að borgað var fyrir lausn hans, upphæðin var magnþrungin og ég get rétt ímyndað mér hve sturlaður og blóðþyrstur hann Reynald hafi verið eftir meira en 16 ár í fangelsi, hatur hans á múslimum hafði þá líklega margfaldast. Eftir 1176 þá var það einmitt Reynald sem skapaði flestu vandræðin, sem bandamaður í orrustu reynist hann vel en hann var óstjórnanlegur og gat ekki hugsað rökrétt þegar það kom að múslimum.
Baldwin IV var með holdsveiki, aldrei var búist við að hann myndi endast lengi á hásætinu, í orrustunni við Montisgard var Baldwin aðeins sextán ára gamall. Saladin og Baldwin virtu hvorn annan mjög mikið og þeir áttu sinn sameiginlega óvin, hann Guy de Lusignan sem var giftur systur hans Baldwins. Guy de Lusignan var líkur Reynald, og það eina sem Guy vildi voru völdin yfir Jerúsalem og ef svo myndi gerast þá væri stríð yfirvofandi. Saladin var ekkert endilega að flýta sér við að ná Jerúsalem, þótt það væri stórt markmið þá held ég að hann vildi meta ástandið enn fremur. Það var friður milli þessa tveggja konungsríkja, krossferðamenn voru óvinir Saladins en ekki konungurinn, það var trúarfrelsi í Jerúsalem sem þýddi að engum var neitað inngöngu út af trú og allir gátu heimsótt helgu staði sína. Ein af helstu ástæðunum að Saladin var svo frægur í Evrópu á sínum tíma er einmitt út af hve tillitsamur og hve gáfaður höfðingi hann var og hve mikla virðingu hann bar ekki aðeins fyrir konunginum heldur líka kristni trú. Það er kannski einum of sagt hjá mér en ég tel Saladin hafa verið "spiritúalískur", meira en múslimi, eða allavega að miklum hluta. Það er allavega mín hugmynd af Saladin, það er mjög líklega aðeins ímyndunaraflið mitt en miðað við hvað ég hef lesið um hann þá finnst mér hann vera mjög óeðlileg manneskja fyrir sinn tíma.
Baldwin IV dó árið 1185 og ungi frændi hans tók við völdum en hann dó ári seinna af veikindum og þá tók móðir hans, systir Baldwins við völdin og var krýnd drottning og eiginmaður hennar hann Guy de Lusignan var krýndur kóngur. Reynald hélt áfram að ráðast á múslimska kaupmenn og Saladin krafðist þess að Reynald skilaði farm kaupmannana til baka en Reynald neitaði. Að lokum réðst Saladin á borgina Tiberias árið 1187 og af tillögun Reynalds þá tók Guy her sinn að leið til Tiberias. Þessi ákvörðun var sú alversta ákvörðun sem konungur í Jerúsalem hafði nokkurn tíman ákveðið, her Jerúsalems var gjörsigraður við Hattin í Galílei þann 4. júlí 1187 og með því nánast öll vörn og von Jerúalems í rústi komin. Ekki aðeins var her Guy de Lusignan alveg dauðþreyttur af vatnsskorti heldur var her Saladins stærri heldur betur útbúinn við aðstæður. Guy de Lusignan og meðfylgdarmenn eins og Raymond af Tripoli reyndu að flýja Saladin og finna veikar hliðar til þess að ráðast á en að lokum þá varð herinn umkringdur við Horn Hattins. Guy de Lusignan og Reynald de Chatillon voru teknir og færðir til Saladins og þar býður Saladin honum Guy bikar af vatni, hann drakk úr bikarnum en Reynald sem hafði ekki drukkið dögum saman grípur af honum bikarinn og drekkur. Samkvæmt lögum múslima er þetta bannað og Saladin grípur tækifærið og heggur höfuðið af Reynald. Auðvitað var þetta refsing fyrir skemmdarverk og vanvirðingu Reynalds öll þessi ár, þetta kallast nú grimmdarverk af hendi Saladins en það er ekki erfitt að setja sig í spor hans. Guy de Lusignan var sleppt úr varðhaldi árið 1188.
Balian frá Ibelin sem var einn af hásettustu höfðingjum konungsveldsins flúði frá Hattin áður en að orrustunni lauk og hann fékk leyfi frá Saladin til þess að komast aftur Jerúsalem til þess að sækja konu sína og fjölskyldu, aðeins ef hann myndi ekki vera lengur en einn dag. Hinsvegar þá voru íbúar Jerúsalem örvæntingafullir og þeir sannfærðu Balian til þess að hjálpa þeim til þess að verja borgina.
Ég komst að einni sérstakri netheimild með miðaldarheimild sem kallaðist "De Expugatione Terrae Sanctae per Saladinum" eða "The Capture of Jerusalem by Saladin". Sá kafli í stuttu máli: Hin heilaga borg Jerúsalem var umkringd villitrúmönnum þann 20. september 1187, kallað var á alla sem geta til þess að berjast fyrir borgina helgu. Örvar helltust niður eins og regndropar og Jerúsalem varðist vel í heila viku meðan her Saladins stefndi að Davíðsturni. Saladin vissi að þessar aðferðir hans voru ekki að virka og þá byrjaði hann að reyna finna veika bletti á borgarveggnum. Her Saladins stefndi að Davíðsturni og Hliði Damaskusar og dögum saman var barist þar til þann 26. september 1187 flutti Saladin her sinn að Olives og þar notaði Saladin risagrjótkastara sína til þess að veikja vegginn. Allskonar aðferðir voru notaðar til þess að verjast her Saladins, t.d var notaður grískur eldur, það er þegar varnarmenn hella sjóðheitri bleki/olíu á menn við veggin eða hliðið og kveikja í þeim. Þeir sem lenda í þessu eiga ekki möguleika til þess að lifa af. Her Saladins var gífurlega stór, margfalt stærri en varnarher Jerúsalems en hermenn Balians hættu ekki þótt það væru aðeins örfáir menn eftir. Her Saladins kastaði sínu risagrjóti á borgarveggina og hersveitirnar reyndu að klifra yfir veggin en enginn maður gat sigrað veggin. Í næstum tvær vikur var her Saladins að rembast við að taka yfir Jerúsalem þar til að Balian ákvað að semja við Saladin um örlög Jerúsalem. Lausnin var sú að Saladin leyfði öllum íbúum Jerúsalem að borga fyrir lausn sína en þeir sem myndu ekki borga yrðu seldir til þrælahalds. Þann annan október gaf Balian frá sér lyklunum að Davíðsturni og þann sama dag þurftu allir að borga fyrir lausn sína og þá varð Jerúsalem aftur undir stjórn múslima síðan 1099. Það að Saladin skuli gefa íbúum Jerúsalem tækifærið til þess að vera frjáls er gott dæmi um persónuleika hans, árið 1099 þegar kristnu krossferðamennirnir tóku yfir Jerúsalem þá slátruðu þeir öllum í borginni, hverjum einasta múslima, og nánast hverjum einasta manni af hvaða trú sem er. Það var líka þessi miskunarsemi hjá Saladin sem Evrópubúar þekktu hann fyrir, eins og ég sagði fyrr, mjög óeðlileg hegðun fyrir mann á þessum tíma. Þessi lýsing frá miðaldarritinu er þó alls ekki hlutlaust, skýrt er að heimildin sé sögð gegnum hlið kristna manna, sérstaklega þar sem Saladin er lýst sem kúgara.
Fall Jerúsalem árið 1187 hvatti Evrópubúa til þess að taka krossinn enn á ný sem leið að þriðju krossferðinni. Endurtaka Saladins á Jerúsalem er annaðhvort talin sem lok seinni krossferðarinnar eða byrjun þeirra þriðju, eða bara sem tíminn þar á milli. Meðal þeirra sem fóru í þessa nýju krossferð var Ríkharður Ljónshjarta sem reyndi nokkrum sinnum að taka aftur Jerúsalem en hvert skipti misheppnaðist, hann snúði aftur heim og dó árið 1199. Saladin dó sjálfur í mars árið 1193 í Damaskus rétt undir 60 ára gamall, rétt eftir að Ríkharður Ljónshjarta fór aftur heim. Orðspor hans í Evrópu eftir andlát var rosalegt, hann var frægur sem göfugur riddari og leiðtogi, sagðar voru sögur um hann í ljóðum alveg þar til í dag. Frægð Saladins var ekki svo mikil í miðausturlöndunum, það var ekki fyrr en Evrópubúar kynntu múslimum fyrir Saladin að frægð hans jókst aftur á því svæði. Saddam Hussein sem fæddist nálægt Tikrit hefur gengið svo langt að hann hefur verið kallaður nútíma Saladin.
Þessir atburðir sem ég hef skrifað um að ofan voru líka þungamiðja kvikmyndarinnar "Kingdom of Heaven" þar sem Orlando Bloom lék Balian, járnsmið sem fer með föður sínum til Jerúsalem og þar verður hann að verja borgina helgu frá Saladin. Þar er Sýrlenski leikarinn Ghassan Mossoud sem leikur Saladin, myndin á framsíðunni er mynd af leikaranum úr myndinni. Túlkunin á Saladin í myndinni var sögulega mjög rétt, hann var þar göfugur, gáfaður og umburðarlyndur höfðingi eins og sagan segir. Myndin sjálf er þó aðeins að hluta til sögulega sönn, persónan Balian er mun yngri og öðruvísi en sagan segir, Baldwin IV hinsvegar er fullkomlega gerður sem konungur Jerúsalem. Myndinni lýkur með samningum Balian og Saladin um örlög Jerúsalem, þar leyfir Saladin öllum íbúum Jerúsalem að fara aftur heim til landa sinna annað en í sögubækum þar sem íbúarnir verða að borga fyrir frelsi. Það er aðeins eitt dæmi um smá breytingar sem myndin leyfir sér, annars en myndin mjög fín og góð sýn á hvernig Saladin var líklegast í raun og veru.
Ég viðurkenni það sjálfur að ég vissi voða lítið um Saladin fyrr en ég sá Kingdom of Heaven, ég er mikill "kvikmyndaséní" og Saladin reyndist vera "svalasta" persónan í myndinni og þá fór ég að hugsa um hver þessi maður var í raun og veru. Það er mín venja að komast að sannleikum bakvið sögulegar kvikmyndir, það er ekkert verra en að heyra í krökkum tala um sögu sem þeir sáu í kvikmyndum eins og sannleika. Mitt persónulega álit á Saladin er mjög flókið, ég sé hann fyrir mig sem skeggjaðan, hljóðlátan, eldri mann sem veit hvað hann er að gera. Leiðtoga sem hefur hæfnina og "karisma", maður sem ég sjálfur myndi fylgja ef ég væri á hans hlið. Ég vona aðeins að þessi kvikmynd hafi skemmt fyrir, ég sé hluti fyrir mér mjög kvikmyndalega séð, en ég ætlast alls ekki til þess að einhæfa álit mitt á Saladin, hann er ekki gallalaus manneskja. Það reyndist erfitt að finna mikið af upplýsingum um Saladin á netinu, flestar síður voru aðeins með stuttar greinar um hann, Wikipedia reyndist besta síðan í upplýsingaleit á netinu. Ég las þó af einni kristni síðu eina umræðu um Saladin, þar sá ég greinilegan mun á álitum. Margir hunsuðu það að Saladin sé talinn merkismenni og telja hann frekar vera villitrúamann af verstu gráðu, en alls ekki allir. Sögufræðingar eru þó sammála að Saladin sé einn merkilegasti maður í mannkynssögunni, ástæðan fyrir þessu er í flestum sögulegum ritum sem til eru um Saladin, ég fann nánast ekkert um hann sem efar þetta álit. Saladin var örugglega líkt og langflestir Múslimar á þessu tímabili til þess að byrja með, með svipaðar hugsjónir og álit og svipaða lífshætti. En með tímanum og reynslu hans í orrustum þá held ég að hann hafi öðlast mikla visku og um sannleika bakvið heilög stríð "Jihad". Það að hann skuli sýna svona vítt umburðarlyndi hefur margt að segja um persónuleika mannsins, það sem gerði hann svo stórkostlegan líkt og Alexander Mikla sem sýndi gífurlegt umburðalyndi gagnvart annarra menninga og trúa hvar sem er í heiminum. Saladin var maður sem var aðeins mennsku, við í framtíðinni höfum skapað okkur ímynd sem er Saladin, gert hann "rómantískan" og meiri mann en flestir menn eru. Það má þó ekki gleyma að ekki allar sögulegar heimildir þurfa endilega að vera sannar. Það er aðeins ein aðgerð sem við getum þekkt hann Saladin og það er í gegnum þessar heimildir, sannar, ósannar eða sannar að vissu leiti. Þrátt fyrir öll þessi milljarða manns sem hafa lifað á þessari Jörð þá er nafn Saladins eitt þeirra nafna sem stendur uppúr, það hlýtur að vera ástæða út af þessu.
Sindri Gretarsson.
Engin ummæli:
Skrifa ummæli